شمس لنگرودی و سیاستی که تبدیل به شعر شد
زندگی شمس لنگرودی
شمس لنگرودی در روزگار کودکی، به‌وسیله پدرش با ادبیات آشنا شد. به گفته خود او، خواندن اشعار ناصرخسرو در روزهای کودکی، باعث شد تا او براثر عدم درک این اشعار، از ادبیات بیزار بشود. بااین‌وجود زمانی که 16ساله بود، با دیدن یکی از اشعار نو فریدون توللی روی یک روزنامه دیواری، با ادبیات روز ایران آشنا شد و مسیر ادبی‌اش را تغییر داد.
لنگرودی در ادامه با تاثیر مستقیم از نادر نادرپور و فریدون توللی به سرودن شعر رو آورد. با انتشار اولین شعرش در مجله «امید ایران» علاقه او به ادبیات بیشتر شد و تصمیم گرفت که این مسیر را با جدیت بیشتری دنبال کند.
پس‌از اتمام تحصیل در رشته اقتصاد، به تهران رفت و مدتی را به تدریس ادبیات در مدرسه‌ای دخترانه مشغول شد. بااین‌وجود، دیری نپایید که به‌دلیل فعالیت‌های سیاسی از مدرسه اخراج شد. در ادامه و در سال‌های پس‌از انقلاب 57 نیز، یک بار دیگر تجربه اخراج از محل کار را با دلایل سیاسی تجربه کرد. نقطه بحرانی زندگی او اما زمانی بود که در سال‌های ابتدایی دهه 60 زندانی شد و یک سال را در زندان اوین سپری کرد. این مسئله باعث شد تا او برای مدت‌ها از سیاست فاصله بگیرد.
شمس لنگرودی و سیاستی که تبدیل به شعر شد
لنگرودی در روزگار جوانی، تحت‌تاثیر نحله‌های مختلف سیاسی به فعالیت سیاسی رو آورد. او ابتدا –مانند بسیاری از روشن‌فکران آن روزگار- به جهان‌بینی مارکسیستی علاقه پیدا کرد و شعرش را با سیاست پیوند زد. هرچند که او و بسیاری از دیگر روشن‌فکران زمانه‌اش، در ادامه از مارکسیسم منشعب شدند و از این نحله نیز اعلام برائت کردند، اما تاثیر مارکسیسم در آثار پیشین او و هم‌عصرانش به‌وضوح قابل دیدن است. مجموعه «رفتار تشنگی» که در واقع اولین مجموعه شعر اوست، حاصل حالات روحی او در همین دوران است.
فعالیت‌های سیاسی لنگرودی باوجوداینکه تحت نظارت سازمان ویژه‌ای نبودند، اما هم پیش‌از انقلاب و هم پس‌از آن، برایش دردسرساز شدند. شاعری که با هدف بالیدن در حوزه ادبیات رهسپار تهران شده بود، رفته‌رفته ادبیات را در وهله دوم اهمیت قرار داد و تصمیم گرفت تا زندگی‌اش را در قامت یک فعال سیاسیِ شاعر و نه بالعکس ادامه دهد.
بااین‌حال، این حالات روحی، عمر چندان طولانی‌ای نداشتند و لنگرودی با زندانی شدن در سال‌های پس‌از انقلاب ترجیح داد که از سیاست فاصله بگیرد. هرچند علت اصلیِ بازداشت او بیشتر ارتباط خانوادگی و فضای سیاسی و فرهنگی آن زمان بود ولی باعث شد که شمس لنگرودی مدتی را به‌دور از دردسرهای سیاسی به نوشتن شعر و پژوهش در حوزه ادبیات اختصاص داد. نوشتن کتابی چندجلدی با موضوع تاریخ شعر نو در ایران، ثمره زندگی به‌دور از سیاست لنگرودی در سال‌های دهه 60 است.
در این دوره، لنگرودی ادبیات را بر سیاست مقدم دانست و باوجوداینکه در اشعارش رگه‌های سیاسی نیز دیده می‌شد، اما این‌بار شعر بود که بر سیاست پیروز شده بود. او در طول یک الی دو دهه چندین کتاب شعر منتشر کرد و به‌نوعی درخشان‌ترین بخش‌های کارنامه ادبی‌اش را ساخت.
شمس لنگرودی به‌سبب علاقه‌ای که از همان دوران کودکی به موسیقی و سینما داشت، حضور در سینما و خوانندگی را نیز به تجربیات هنری‌اش افزود و به این وسیله در بین عده‌ای از اهالی سینما و موسیقی نیز شناخته شد. همچنین، صدای گرم او و شعرخوانی‌های پراحساسش در روزگاری که شبکه‌های اجتماعی هر روز گسترده‌تر می‌شدند، باعث شد تا اشعار او، مسیرشان را به‌سوی عموم مردم جامعه نیز باز کنند.
