حقابه هامون، بازپس گیری یا واپس روی

باری! مهندس محمد درویش در زمره کسانی است که در سطح عالی و کلان مدیریت سازمان های منابع طبیعی و محیط زیست مملکت بوده و سالهاست در قامت کنشگر پا به عرصه گذاشته و منتقد سرسخت سیستم مدیریتی حاکم بر محیط زیست است و متأسفانه گاهی اوقات با آدرس دادن های اشتباه و به بیراهه بردن روند مطالبه گری نه تنها یاریگر نبوده بلکه در تخریبگری تسهیلگری کرده و شاهد مدعا پیام بالاست که در صفحه شخصی اش خواستار معامله بر روی حقابه هامون شده که بسیار نگران کننده است و نکاتی را خدمت ایشان، جامعه کنشگری و متولیان امر بیان می کنم:
۱- هامون دارای حقابه تاریخی و طبیعی از هیرمند است و افغانستان حق ندارد این حقابه را گروگان گیرد و این گروگان گیری طبیعی یعنی بر هم زدن امنیت ملی و باید با قاطعیت از این حق طبیعی و تاریخی دفاع و در تحقق آن جای دریغ و مماشات نیست.
۲- نباید حق مسلم خود را به ناحق به طرف مقابل داد و بعد برای استیفای حقوق حقه خود از موضع ضعف خواستار معامله و تهاتر حق مسلم خود باشیم.
۳- پذیرش معامله و تهاتر حقابه هامون با افغانستان یعنی از دست دادن حق قانونی خود، ایجاد حقی ناحق و دادن این حق ناروا به طرف مقابل و این با عزت و اقتدار ملی در تضاد و با مصلحت و امنیت ملی منافات دارد. چرا باید حق مان را به ناحق دهیم و بعد برای حق ستانی، تهاتر کنیم؟
۴- جناب آقای درویش، پیشنهاد شما تبدیل تهدید به فرصت نیست بلکه تاراج عزت و اقتدار ملی است، گروگان گیری حقابه هامون را نباید با باج دهی پس بگیریم بلکه باید با دیپلماسی و تکیه بر حقوق بین الملل محیط زیست اثبات حق کرد و آن را مقتدرانه پس گرفت.
۵- این پیشنهاد یعنی سلب حق و تحریم حقوقی ایران از حقابه هیرمند و گویا تحریم و محرومیت به حقابه هم رسیده است! سیستان محروم است، از حقابه هامون محرومش نکنیم! وقتی بنا شد برق یا هرچیز دیگری بدهیم و حقابه هامون بگیریم این دیگر حقابه نیست، بازار مکاره و خریداری آب است و افغانستان هم آب فروشی کرده و نه حقابه داده است! حقابه یک حق حقیقی، قانونی، طبیعی و تاریخی غیر قابل خرید و فروش است. حقابه نه تنها حق انسانی بلکه حق محیط زیست و سایر زیستمندان است.
۶- در روز آغاز بکار سد کمالخان، رییس جمهور افغانستان گفت: نمی گذاریم آب از افغانستان خارج شود و آن را با نفت و گاز ایران مبادله می کنیم! این یعنی باج خواهی و زورگویی، توقیف و مصادره حقابه قانونی هامون و وجه المصالحه شدن این حق! زیاده خواهی و گزافه گویی او را جناب درویش با پیشنهادی مشابه تکمیل کرده و خواستار دادن برق برای گرفتن حقابه است!!! یاللعجب…
۷- جناب درویش، جنابعالی دانش آموخته محیط زیست و منابع طبیعی و مدعی کنش‌گری و مطالبه گری این حوزه اید، خواهشمندم بفرمایید کجای دانش محیط زیست آمده که حقابه را می توان غصب و مصادره کرد؟ چرا خواستار برقراری جریان طبیعی شاهرگ سیستان و تحقق حقابه تاریخی و طبیعی هامون نمی شوید؟ این حقی است که باید ستانده شود و از کانال حقوق محیط زیست قابل انجام است پس خواهشمندم بیعتی ناروا را باب نسازید و همانگونه که در داخل، این کارها صورت می گیرد آن را به عرصه بین المللی نکشانید.

فرجام سخن، جناب آقای درویش، ما دانش آموختگان و کنشگران محیط زیست حق نداریم جز در راستای ساختار و ساز و کار محیط زیست سخن گوییم و نسخه بپیچیم سخن ما شنیده می شود خواه انجام گیرد یا نگیرد، ما مدافع و محافظیم و باید از محیط زیست و ساختار و بنیان ویران گشته اش پاسبانی کنیم و نگذاریم بیش از پیش این ساختار بر هم خورد. این سخن از هر کسی شاید قابل پذیرش باشد اما از شما به عنوان کارشناس این حوزه با کوله باری اندوخته های علمی و تجربی که عمری در این عرصه مدیریت و خدمت کرده و نقاط ضعف و قوت را می شناسد، هیچگاه پذیرفتنی نیست چون این سخنان دستاویزی خواهد شد برای پایمال شدن همیشگی این حق دیرینه یعنی حقابه هامون. آب را بر ما بسته و حیات سیستان تاریخی که روزگاری انبار غله ایران بود را به چالش کشیده اند و در میز گفتگو و یا محاکم بین المللی آنچه را باید بخواهیم یک چیز است و بس: «حقابه هامون» و برای بازپس گیری این حق نه تنها چیزی نباید داد بلکه غرامت و تاوان هم باید بگیریم. غرامت پیشکش، به قول مهران مدیری در سریال شبهای برره: «پول زور» ندهیم.

داریوش محبی

کنشگرمحیط زیست

انجمن دیده بان زیست بوم برازجان