پشت کردن لبنیات به سفره‌های مردم
مهدی هدایت‌نیا، دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات لبنی خراسان‌رضوی در این خصوص گفت: افزایش قیمت لبنیات از آغاز سال‌جاری همزمان با حذف ارزترجیحی با دیگر کالاها گران شد و با توجه به کاهش قدرت خرید مردم بسیاری از این محصولات از سفره معیشتی مردم حذف شد و درآمدهای خانواده به دیگر اقلام اساسی‌تر تخصیص یافت هر چند چندی است که قیمت‌ها در این زمینه نسبتا تثبیت شده؛ اما همچنان از دایره خرید مردم با قدرت خرید کمتر خارج است.
او افزود: بنا بر رایزنی‌های صورت گرفته با دولت مقرر شد به‌منظور حمایت از اقشار آسیب‌پذیر و گنجاندن محصولات لبنی در سبد خانوار با توجه به نقش موثری که در ارتقای سطح سلامت آنها دارد بن خرید محصولات لبنی به آنها اختصاص یابد که تاکنون به مرحله اجرا درنیامده؛ اما براساس گفت‌وگوهای صورت گرفته در اردیبهشت‌ماه سال‌جاری قرار بود که خانواده‌های بهزیستی و کمیته امداد مشمول این طرح شوند تا علاوه بر حمایت از تولیدکنندگان، خانواده‌های کم‌توان نیز تحت پوشش حمایت‌های دولتی در این خصوص قرار گیرند.
صادرات لبنیات با ضرر و زیان
هدایت‌نیا با بیان اینکه بسیاری از محصولات لبنی به‌دلیل نبود خریدار در محل تولید دپو شده است؛ بیان داشت: تغییر محصولات لبنی به‌صورت کره، شیرخشک و یا دیگر محصولات با ماندگاری بالاتر از راهکارهای عملیاتی شده توسط تولیدکنندگان به منظور یافتن بازار صادراتی و ادامه حیات اقتصادی خودشان است، اما به‌دلیل گرانی هزینه نهایی تولید در داخل در مقایسه با خارج از کشور این فرصت نیز برای این گروه قابلیت اجرایی نیافت و تولیدکنندگان محصولات لبنی بلاتکلیف در بازار، تن به صادرات محصولات خود با ضرر و زیان داده‌اند. این کارشناس صنایع لبنی ادامه داد: حذف عوارض محصولات لبنی تاکنون گام مثبتی بوده که از سوی دولت صورت گرفته است، اما هیچ توجیه صادراتی برای صادرات این محصولات با توجه به قیمت‌های جهانی لبنیات برای تولیدکنندگان ایرانی وجود ندارد.
بازار رقابتی و استفاده از فناوری‌های مدرن
او اضافه کرد: در نظرگرفتن مشوق‌ها و جوایز صادراتی برای تولیدکنندگان می‌تواند راهکاری مناسب برای جان دوباره گرفتن تولیدکنندگان و حتی بهبود بازار داخلی و ثبات در این عرصه باشد، ظرفیت‌های بالقوه صادراتی برای محصولات لبنی درکشورهایی همچون روسیه، قطر، ترکیه و کشورهای آسیای میانه وجود دارد، اما متاسفانه ما از فرصت‌های صادراتی بین‌المللی در بازار جهانی لبنیات، به نحو شایانی استفاده نمی‌کنیم. ورود به بازار صادراتی لبنیات نیازمند رعایت مولفه‌های اقتصادی از جمله ورود به بازار رقابتی و استفاده از فناوری‌های مدرن در صنعت لبنیات است، اما متاسفانه ما در این زمینه عملکرد بهینه‌ای نداشته‌ایم هر چند کشورهای عربستان‌سعودی، ترکیه و مصر رقبای صادراتی ایران در بازار عراق هستند که با توجه به اینکه کشورهای عربی میان خود توافقات صادراتی دارند، شرایط بهتری برای صادرات دارند که با این شرایط و وجود امکان ارتباط زمینی نزدیک با کشورهای آسیای میانه و روسیه، صادرکنندگان استان ما می‌توانند برای حضور در این بازارها تلاش کنند.
قیمت لبنیات چگونه تعیین می‌شود؟
سیدمحمدرضا بنی‌طبا؛ کارشناس اقتصادی معتقد است: قیمت شیرخام روی افزایش قیمت محصولات لبنی تا ۹۰ درصد اثرگذاری دارد و میانگین افزایش قیمت محصولات لبنی براساس گزارش مرکز آمار کمتر از ۸۰ درصد بوده است که در اردیبهشت‌ماه بالغ بر ۱۰ هزار تن مازاد شیر در بازار وجود داشت که اگر به بازار عرضه می‌شد که به‌طور کلی دامداری کشور تعطیل می‌شد و کارخانه‌ها تعهد دادند بدون اینکه دولت هزینه‌ای کند این ۱۰ هزار تن را جذب کردند. بنی‌طبا با پرداختن به سیاست اعمال قیمت‌های دستوری بیان داشت: تا قبل از اردیبهشت‌ماه حدود ده قلم کالای لبنی داشتیم که مشمول قیمت‌گذاری دستوری بود، در اردیبهشت‌ماه تعداد این اقلام را به ۴ قلم کاهش دادند و این ۴ قلم شامل شیر کیسه‌ای، شیر بطری کم‌چرب، پنیر یواف نسبتا چرب و ماست دبه‌ای ساده است که نرخ آنها دستوری تعیین می‌شود و از اردیبهشت‌ماه تاکنون قیمت آن هیچ تغییری نکرده است.
ارزانی در راه نیست!
بنی‌طبا در ادامه گفت: در برخی موارد مردم و مسئولان توقع دارند که محصولات لبنی با همان قیمت قبلی عرضه شوند در صورتی‌که امکان این کار وجود ندارد چراکه قیمت شیرخام به تنهایی نزدیک به ۸۰ درصد گران شده است و این محصول ماده اصلی محصولات لبنی است و امکان اینکه قیمت‌ها تغییر نکند وجود ندارد. این کارشناس اقتصادی گفت: در برخی موارد رسانه‌ها جای خالی دولت را نمی‌بینند و به سراغ تولیدکننده می‌آیند در صورتی‌که دولت سیاستی را اتخاذ کرده است مبنی بر حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و تبعات آن افزایش قیمت کالاهاست و در صنعتی که رقابتی است نمی‌شود تولیدکننده را متهم به گران فروشی و فرصت‌طلبی کرد.
سرانه مصرف لبنیات به زیر ۷۰ کیلو رسیده است
بنی‌طبا ادامه داد: سرانه مصرف لبنیات در ایران متاسفانه و در حالت خوشبینانه قبل از اجرای طرح در حدود ۷۰ کیلوگرم بوده است و سرانه مصرف لبنیات در حال حاضر قطعا کمتر از این مقدار است، اما کمتر از ۶۰ کیلوگرم نیز نخواهد بود و عدد استاندارد سند چشم‌انداز که باید محقق می‌شد در حدود ۱۶۰ کیلوگرم در سال بوده است و در کشورهای توسعه یافته سرانه مصرف بالای ۲۰۰ کیلوگرم است.
