«هما» در فرهنگ ایران چه نقشی دارد؟

هما در واقع یکی از بزرگ‌ترین پرندگان شکاری ایران و جهان است. در فرهنگ اساطیری ایران، هما پرنده‌ای خوش‌یمن است. سایه هما بر سر هرکس که بیفتند، به سعادت و کامروایی خواهد رسید. این مسئله بارهاوبارها در ادبیات فارسی بازتاب داشته است. علاوه‌بر این، به بسیاری از خصایص هما نیز به‌عنوان خصایصی نیکو اشاره شده است. چنان‌که سعدی در این باره می‌فرماید که:
همای از همه مرغان از آن شرف دارد
که استخوان خورد و جانور نیازارد
70 تا 90 درصد تغذیه این‌گونه از پرنده، در واقع از استخوان‌های حیوانات بزرگ است. نقل است که هما، استخوان‌های بزرگ را برفراز کوه برده و به پایین پرتاب می‌کند؛ در ادامه، پس‌از خرد کردن استخوان‌ها، آن‌ها را می‌خورد.  طول بدن هما چیزی مابین 100 تا 125 سانتی‌متر است و اکثرا در صخره‌ها لانه‌سازی می‌کند. 

در سال‌های گذشته، چندین بار این پرنده در ایران دیده شده است. مشاهده هما در ایران، پیوسته با واکنش‌های زیادی روبه‌رو شده است.باوجوداینکه پرنده اساطیری هما تطابق عینی‌ای با این پرنده ندارد، اما شواهد نشان‌ می‌دهند که حضور این پرنده به‌شکل پیوسته برای ایرانیان پدیده‌ای خوش‌یمن بوده است. حافظ در این باب می‌فرماید:
«همای» گو مفکن سایه شرف هرگز
در آن دیار که طوطی کم از زغن باشد
و یا
همای اوج سعادت به دام ما افتد
اگر تو را گذری بر مقام ما افتد