به بهانه تغییر ساختار سازمانی تئاتر:

تغییر یا تقلیل جایگاه تئاتر در وزارت فرهنگ و ارشاد

به گزارش کوه‌سرفراز تغییرات جدید ساختار سازمانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که در آن اداره کل هنرهای نمایشی به دفتر هنر های نمایشی تبدیل شده و تقلیل جایگاه پیدا کرده است باعث نگرانی خانواده تئاتر کشور شده است.
پایگاه خبری کوه سرفراز به بهانه این تغییرات به بررسی اخبار مربوطه در روزهای اخیر پرداخته است.
خبرگزاری مهر در تاریخ ۲۵ مرداد ۱۴۰۴ با انتشار خبری از کوچکتر شدن تئاتر سخن گفت:
“تبدیل اداره‌کل هنرهای نمایشی به دفتر؛ تئاتر هر روز کوچک‌تر می‌شود!”
در متن خبر این خبرگزاری چنین آمده است: “زمانی که بعد از انقلاب اسلامی برای اولین بار ساختار اداری تئاتر ایران در بدنه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعریف شد، هنرهای نمایشی به همراه موسیقی و هنرهای تجسمی ذیل معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت. سینما به دلیل نگاه و نفوذی که مدیران و افراد تصمیم‌گیرنده در آن ایام داشتند خود دارای یک معاونت شد و به عنوان معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شکل گرفت.
از همان ایام مشخص بود که قرار گرفتن ۳ عرصه هنری تأثیرگذار یعنی تئاتر، موسیقی و هنرهای تجسمی ذیل یک معاونت یعنی جدی نگرفتن این عرصه‌ها در حوزه مدیریت و تصمیم‌گیری.”

خبرگزاری مهر در بخشی دیگری از خبر خود نوشت: ” اگر روند به مانند گذشته ادامه پیدا کند جای نگرانی وجود دارد که در آینده‌ای نه چندان دور «دفتر هنرهای نمایشی» نیز به یک ساختار کوچک‌تر تبدیل شود و تئاتر ایران تنها به داشتن یک تریبون و یک میکروفن برای ارائه آمار توسط یک مدیر هیچ‌کاره بسنده کند.”

همچنین خبرگزاری مهر در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۴۰۴ اعلام کرد مدیر کل هنرهای نمایشی وزارت ارشاد از تغییر ساختار سازمانی بی خبر بوده است.

توضیح مدیرکل هنرهای نمایشی از تنزل جایگاه اداره کل؛
در جریان نبودیم!

در متن این خبر آمده است: “رضا مردانی مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره تغییر جایگاه سازمانی هنرهای نمایشی از «اداره کل» به «دفتر» توضیح داد: معاونت امور هنری و اداره کل هنرهای نمایشی در جریان تغییر جایگاه سازمانی اداره کل هنرهای نمایشی نبوده و مانند اهالی تئاتر، این موضوع را از رسانه‌ها و سامانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متوجه شد.

وی ادامه داد: این تغییر مسیر نه قبلا به معاونت یا اداره کل اعلام شده بود و نه اینکه در دستور کار بود. این در حالی است که به زعم ما، حتی تبدیل «مرکز هنرهای نمایشی» به «اداره کل» در سال‌های دور هم، تنزلی در جایگاه تئاتر به حساب می آمد و حالا تغییر همین «اداره کل» به «دفتر» هم به نوعی کاهش رتبه هنرهای نمایشی است. البته گاهی در سال‌های گذشته بحث ایجاد سازمان هنرهای نمایشی نیز مطرح شده است.

مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: براساس آنچه توضیح داده شد فقدان رضایت از این تغییر، طی نامه‌ای به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام شد. در همین چارچوب اداره کل هنرهای نمایشی در احقاق حق تئاتر، از طریق اداری این موضوع را تا حصول نتیجه دنبال می‌کند و مجدانه پیگیر بازگشت جایگاه اداره کل به ساختار اداری تئاتر است.”

در تاریخ ۳۰ مرداد ۱۴۰۴ خبرگزاری مهر همچنین با انتشار نامه ای از خانه تئاتر به وزیر ارشاد موضوع را از زاویه دیگری مورد بررسی قرار داده است که متن این نامه به شرح زیر می باشد:

“جناب آقای دکتر سیدعباس صالحی
وزیر محترم فرهنگ
با سلام و احترام
به استحضار می‌رسانیم که مطابق چارت سازمانی منتشر شده در سایت وزارت فرهنگ، ناباورانه مطلع شدیم که علیرغم رأی و نظر اهالی تئاتر کشور و بدون مشورت با خانه تئاتر، معاونت هنری و مدیرکل متبوع، «اداره کل هنرهای نمایشی» به «دفتر» تغییر وضعیت داده است. شگفت‌انگیز است که این تصمیم در حالی اتخاذ شده که از سالها پیش، بحث تبدیل جایگاه اداری هنرهای نمایشی به «سازمان تئاتر» مطرح بود و حال در بازگشتی عجیب، باید به جای ارتقا، شاهد این تنزل باشیم.
بی‌تردید اخذ چنین تصمیمی، تضییع حقوق صنفی، تضعیف زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های نمایشی، تشتت در وفاق و همدلیِ جامعه هنری و انزوای بیشتر هنرهای نمایشی را در پی خواهد داشت.
ما هیئت مدیره مرکزی خانه تئاتر و تمامی انجمن‌ها و کانون‌های هفده‌گانه‌ زیر مجموعه به نمایندگی از جامعه مدنی تئاتر ایران، این اقدام بدون مشورت و خلاف مصلحت را در روزگاری که تئاتر کشور نیازمند حمایت جدی‌تر، جایگاهی والاتر و ساختاری مستقل‌تر است، برخلاف منافع ملی و فرهنگی کشور و مغایر با شأن، منزلت و پیشینه غنی تئاتر ایران می‌دانیم.
لذا خواستار و منتظر توقف فوری این روند و بازنگری در سیاست‌های مدیریتی منتج به این تصمیم و به رسمیت شناختن صنوف هنری و باور به ضرورت و اثربخشی نهادهای صنفی همچون خانه تئاتر به عنوان مرجع اصلی اهالی این هنر و توجه و نگاه ویژه به وضعیت شغلی و معیشتی هنرمندان شریف تئاتر ایران هستیم.
پیشاپیش از بذل توجه و عنایت جنابعالی در تغییر رویه فعلی در اسرع وقت سپاسگزاریم.”

و نهایتا در صبح روز شنبه ۱ شهریور ۱۴۰۴ خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران از اوضاع دراماتیک اداره تئاتر در روزگار ما خبر داد و چنین نوشت:

اوضاع دراماتیک اداره تئاتر در روزگار ما

درتازه‌ترین تغییرات ساختاراداری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، «اداره‌کل هنرهای نمایشی» به «دفتر هنرهای نمایشی» تقلیل جایگاه یافته است. این تصمیم درحالی اتخاذ شده که جامعه تئاتری و هنرهای نمایشی، سال‌هادرپی ارتقای جایگاه خود به یک سازمان مستقل، همانند سازمان سینمایی، بوده است. بنابراین طبیعی است که چنین تغییری، نگرانی‌ها را درباره آینده و اهمیت تئاتردرحوزه مدیریت فرهنگی کشور افزایش دهد.

زنده یادجمشید مشایخی نخستین فردی بود که به استخدام اداره هنرهای دراماتیک درآمد. هنرمندانی چون عزت‌الله انتظامی، عباس جوانمرد، علی نصیریان، رکن‌الدین خسروی، جعفر والی، داوودرشیدی، غلامحسین ساعدی، حمید سمندریان، شارمانی گل، ‌پری گلوبندکی، ملوک مولوی و دهها نام درخشان دیگردرعرصه هنرهای نمایشی کشوربه نوعی محصول اداره تئاترهستند که بعد از انقلاب به اداره کل هنرهای نمایشی تبدیل شد، هرچند این اداره کل علیرغم نام پرطمطراقش هرگز آن عظمت، شکوه و تاثیرگذاری آن اداره کوچک را نداشت، حالا خبررسیده که نه تنها شکوه و تأثیرگذاری گذشته بلکه همین نام پرطمطراق نیز قراراست از تشکیلات دولتی تئاتر ایران برداشته شود.
جمشیدمشایخی، بعد از پیروزی انقلاب نیز به‌عنوان رئیس اداره تئاتر انتخاب شد، اما درهفتم اردیبهشت ماه ۱۳۵۹از سمت خود استعفا داد و علت استعفایش را احضارهنرمندان درردیف ساواکی‌ها و معتادان به دادگاه انقلاب عنوان کرد.
”
نویسنده: حمیدرضا عابدی