نادرضرابیان فعال محیط زیست:

اخلاق در کوه‌نوردی به مناسبت روز کوه‌نورد

قبلا در یک یادداشت عرض کردم که اصولا بی‌فرهنگی بی‌معناست چرا که در جوامع مختلف، فرهنگ مردم بر اساس عرف آن جامعه قابل ارزیابی است که ممکن است کاملا متفاوت با فرهنگ یک جامعه دیگر باشد. بر همین اساس بی‌اخلاقی هم معنا ندارد. به هر حال نظرات بنده در این تحلیل بر اساس نگاهی خدا‌باور و یکتا‌پرست بیان می‌شود و به تبع آن اخلاق هم یک مفهوم کاملا عدالت‌محور به معنای واقعی کلمه دارد.

بر این باور هستم که از نگاه بشری در تمام کائنات آفریده‌ای مهم‌تر از سخت‌افزار کره زمین( محیط‌زیست) وجود ندارد. در این سخت‌افزار، کوهستان باارزش‌ترین و مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین قطعه آن است و نقش اول را در تولید زندگی و توزیع عادلانه آن بین تمام زیستمندان ایفا می کند. بر همین اساس تمام فعالیت‌های انسانی در کوهستان باید هماهنگ با مفاهیم و ارزش وجودی این آفریده بی‌بدیل باشد. کوه‌نوردی از جمله فعالیت‌هایی است که با کوهستان ارتباط مستقیم دارد و لازم است کوه‌نوردان از مفاهیم و ارزش والای آن آگاهی کامل داشته باشند و کوه‌نوردی را بر اساس آن ارزش‌ها تعریف کنند.

فعالیت کوه‌نوردی بر عکس تصور عامه مردم، صرفا یک فعالیت برای پرورش جسم محسوب نمی‌شود بلکه در درجه اول یک فعالیت موثر در جهت پرورش روح و روان و اخلاق است. کوه‌نورد با حضور مداوم در محیط‌های کوهستانی و تفکر مسوولانه کم کم به یک نکته بسیار مهم و کلیدی در خلقت پی می‌برد. متوجه می‌شود که ماده اصلی در خمیرمایه آفرینش، اخلاق‌مداری و عدالت‌محوری بوده است. به این معنا که تمام زیستمندان از حقی برابر با انسان برای استفاده از ارزش‌های زیستی محیط‌زیست برخوردار هستند. در واقع کوه‌نورد با حضور مسوولانه در کوهستان کم کم مفهوم کامل عدالت‌زیستی را درک می‌کند.

کوه‌نوردانی که به این درک می‌رسند، برای آن‌ها صعود به قله فقط یک نتیجه فرعی و جانبی محسوب شده و نتیجه اصلی، آموزش مسوولیت‌پذیری و اخلاق‌مداری است. در واقع کوه نورد می‌آموزد که باید در مقابل خود و خانواده و دوست و فامیل و جامعه و از همه مهم‌تر محیط‌زیست و دیگر زیستمندان مسوول باشد و بی تفاوت از کنار مشکلات جامعه و محیط‌زیست عبور نکند و جان خود را هم با رفتاری خودخواهانه و غیر‌مسوولانه به خطر نیندازد و این همان مفهوم واقعی اخلاق در کوه‌نوردی است.