یک سبد یلدایی برای خانوارهای ۴نفره چقدر تمام می‌شود؟
محبوبه فکوری؛ شب یلدا چند روز دیگر از راه می‌رسد. شبی که در آن، ایرانی‌ها به یاد رسوم گذشته و پیشینیان خود دور هم جمع می‌شوند و از این شب، فرصتی برای تازه شدن دیدارها می‌سازند و تلاش می‌کنند تا خاطرات خوبی را کنار هم رقم بزنند.
هر چند به خاطر کرونا و مسائل و پروتکل‌های بهداشتی مرتبط با آن، بسیاری از رفت و آمدهای این شب لغو و یا به دلیل واکسینه شدن بخش عمده‌ای از جامعه، ممکن است در سال جاری به صورت محدود برگزار شود، اما آنگونه که فروشندگان کالاهای مورد نیاز مردم در شب یلدا می‌گویند، بازار خیلی رونقی ندارد و آنها چشم امید به روزهای منتهی به این شب بسته‌اند.
گشت و گذاری در بازار کالاهای مورد استفاده مردم در شب یلدا هم به خوبی این را نشان می‌دهد؛ به نحوی که در سطح شهر، کمتر خبری از تبلیغات زودهنگام برای خریدهای یلدایی هست و به نظر می‌رسد فروشندگان هم کاهش قدرت خرید مردم را درک کرده و بر این واقفتند که ممکن است امسال، بازار کم رمق‌تری نسبت به سال‌های قبل داشته باشند.
در این میان، نگاهی به روند قیمتی اقلامی هم که در شب یلدا عرضه می‌شود به خوبی نشان می‌دهد که این کالاها با تغییر قیمت بسیار زیادی نسبت به سال گذشته عرضه می‌گردند و امسال خرید آنها برای بسیاری از خانوارها به مراتب سختتر از سال قبل خواهد بود؛ این در حالی است که قیمتها نسبت به سال قبل از رشد 30 تا 120 درصدی برخوردار بوده و اکنون بسیاری از خانوارهای ایرانی علیرغم اینکه تلاش دارند با امکانات کم نیز این مراسم را اجرایی کنند، اما به هر حال باید فشار زیادی را برای خرید برخی اقلام آن تحمل نمایند.
گشت و گذاری در بازار عرضه کالاهای یلدایی نیز این را به خوبی نشان می‌دهد که قدرت خرید مردم کم شده است و البته فروشندگان و عرضه کنندگان کالا نیز تدابیری برای این موضوع اندیشیده‌اند تا بلکه بتوانند کالاها را با قیمت مناسب‌تری به مردم عرضه کنند.
به عنوان مثال، آجیل فروشان می‌گویند علیرغم اینکه مجبور هستند که کالاها را گرانتر از سال قبل بخرند، اما تنوع بیشتری به محصولات یلدایی و آجیل‌های عرضه شده خود داده‌اند. به نحوی که میزان پسته یا بادام موجود در آجیل‌های شب یلدایی را کم کرده و بیشتر به سمت فروش ترکیب آجیل شیرین هستند که البته گردوی استفاده شده در آن به مراتب کمتر از حد استاندارد است و بخش عمده‌ای از آن را کشمش یا مویز تشکیل می‌دهد.
یا در گام دیگر، آجیل‌های عرضه شده یلدایی از میزان تخمه بیشتری برخوردار است و با اضافه کردن باسلوق یا لوکوم(یک شیرینی نشاسته‌ای ترکیه‌ای) سعی دارند تا وزن غالب را به این شیرینی‌های نشاسته‌ای سنگین‌وزن بدهند و میزان آجیل را کمتر مخلوط کنند؛ ضمن اینکه از قیسی کمتری استفاده کرده‌اند.
بر اساس آنچه که اتحادیه آجیل و خشکبار اعلام کرده، قیمت هر کیلوگرم آجیل بدون باسلوق حداکثر 180 هزار تومان و حداکثر 275 هزار تومان است، در حالیکه هم اکنون حتی سایت‌های اینترنتی آجیل فروشان سطح شهر که برندهای نسبتا شناخته شده‌ای هم دارند، قیمت هر کیلوگرم آجیل شب یلدا را 295 تا 310 هزار تومان اعلام کرده‌اند که البته باز هم بسته به کیفیت و اقلامی که در آن دیده شده، متفاوت است.
در این میان، میوه فروشان نیز گلایه مند از این هستند که بار را نسبت به روزهای قبل بسیار گرانتر می‌خرند و قیمت هندوانه میناب، انار و خرمالو نسبت به هفته‌های گذشته بیشتر شده است؛ بنابراین آنها باید قیمت را بالاتر ببرند؛ اما به خوبی هم می‌دانند که خریداری برای کالاهای آنها نیست و ممکن است هندوانه یا خرمالوی مازادی که خریداری کرده‌اند به راحتی فروش نرود.
البته بازار فروش میوه‌های یلدایی از سوی وانت‌بارها هم داغ است، به نحوی که مردم ترجیح می‌دهند بیشتر خریدهای یلدایی خود را به جای مغازه ها از وانت بارهای بدون کرایه تجاری و مالیات خریداری کنند و به همین دلیل برایشان صرفه اقتصادی بهتری دارد.
بررسی های میدانی خبرنگار اقتصاد آنلاین حکایت از آن دارد که قیمت هر کیلوگرم انار درجه یک 29 هزار تومان و انار درجه دو 23 هزار تومان در میوه‌فروشی های مرکز شهر است، ضمن اینکه خرمالو نیز به نرخ هر کیلوگرم 35 تا 41 هزار تومان عرضه می‌شود.
در عین حال، هر کیلوگرم کیوی 22 تا 25 هزار تومان، هر کیلوگرم سیب 19 تا 27 هزار تومان و هر کیلوگرم پرتقال تامسون شمال بین 16 تا 24 هزار تومان است؛ اما قیمت پرتقال جنوب حتی به کیلویی 33 هزار تومان هم می‌رسد.
البته آنگونه که فروشندگان می‌گویند برای تامین میوه مورد نیاز مردم در شب یلدا محدودیتی وجود ندارد و انار و هندوانه که از جمله میوه های پرطرفدار در این شب هستند، به وفور در میادین مرکزی میوه و تره بار وجود دارند و جای نگرانی نیست؛ اما اینکه قیمت بالا است، به عوامل مختلفی برمی گردد که ناشی از کمبود در بخش عرضه نیست.
نکته دیگری که باید در قیمت میوه های عرضه شده در بازار به آن اشاره کرد، قیمت عمده فروشی بالای برخی از اقلام در میادین مرکزی میوه و تره بار است که البته از نیمه آذرماه تا شبهای منتهی به یلدا با افزایش چشمگیری مواجه شده است. در واقع بر اساس نرخنامه میادین مرکزی میوه و تره بار که اواسط آذرماه منتشر شده بود، قیمت هر کیلوگرم انار دماوند بین 20 تا 33 هزار تومان، انار ساوه بین 12 تا 18 هزار تومان و انار شیراز بین 18 تا 26 هزار تومان قیمت خورده بود؛ ضمن اینکه قیمت سیب زرد بین 15 تا 23 هزرا تومان، سیب قرمز درجه متوسط 8 تا 16 هزار تومان و خرمالو بین 8 تا 14 هزار تومان قیمت خورده بود.
مروری بر قیمت شیرینی نیز که یکی از اقلام پرتقاضا برای این شب است، نشان می دهد که بر اساس نرخ های اعلامی از سوی اتحادیه قنادان، قیمت هر کیلوگرم شیرینی تر در واحدهای قنادی درجه یک 78 هزار تومان، در واحدهای قنادی درجه دو 60 هزار تومان است.
همچنین قیمت شیرینی زبان و پاپیون هم برای واحدهای درجه یک 65 هزار تومان و برای واحدهای درجه دو 50 هزار تومان است که به گفته رئیس اتحادیه قنادان، نرخ آن بدون تغییر نسبت به قبل از این ایام باقی مانده است.
به هر حال اکنون محاسبات ساده برای تامین یک سبد متوسط اقلام یلدایی برای یک خانوار 4 نفره نشان می‌دهد که کف قیمت برای یک خرید یلدایی حداقل بین 500 تا 600 هزار تومان تمام می شود که به نسبت، رقم بسیار بالایی برای یک خانوار آن هم برای یک شب است.
